Pierwsza wersja karabinu powtarzalnego Lee-Enfield weszła do służby w 1895 roku. Od tego czasu wyprodukowano 17 milionów sztuk i wiele wariantów, a niektóre z nich są nadal używane przez siły policyjne Wspólnoty Narodów. Lee-Enfield zasłynął podczas I i II wojny światowej i stworzył dziedzictwo, które trwa do dziś. Oto historia jego użycia.
Karabin powtarzalny Lee-Enfield i jego wczesne użycie
Pod koniec XIX wieku Wielka Brytania regularnie znajdowała się w stanie konfliktu. Brytyjskie wojsko posiadało doskonały karabin polowy bolt-action Lee-Metford, ale uważało, że może zrobić coś lepszego. Doprowadziło to do opracowania karabinu Lee-Enfield, nazwanego tak na cześć głównego konstruktora Jamesa Parisa Lee i fabryki, w której opracowano broń – Royal Small Arms Factory w Enfield w Anglii.
Lee-Enfield posiadał 10-cio nabojowy magazynek pudełkowy, ręcznie ładowany obręczowym i silnym nabojem brytyjskim. Jego największym unowocześnieniem był szybki sposób oddawania strzałów. Było to możliwe dzięki mechanizmowi w konstrukcji bolt-action. Żołnierze używający tej broni byli nawet w stanie wykonać „szaloną minutę”, w której mogli wystrzelić od 20 do 30 naboi w ciągu 60 sekund. Dzięki temu Lee-Enfield był najszybszym wojskowym karabinem bolt-action w tamtych czasach.
I i II wojna światowa
Lee-Enfield odegrał znaczącą rolę zarówno w I jak i II wojnie światowej. Brytyjscy żołnierze nosili je jako standard w obu konfliktach, a w I wojnie światowej docenili, że broń ta była krótsza i łatwiejsza do przenoszenia niż typowy karabin długi. Ponadto można było z nich precyzyjnie celować z około 600 metrów, a jednocześnie były w stanie trafić osobę oddaloną o ponad 1400 metrów. Istniały jednak problemy, przede wszystkim z nadmiernym odrzutem i przegrzewającą się lufą.
Zaraz po zakończeniu I wojny światowej projektanci Lee-Enfielda zaczęli pracować nad jego udoskonaleniem. Do II wojny światowej celność tej broni uległa znacznej poprawie, a kolba była bardziej wytrzymała. Dodano również bagnet z kolcami.
Dalsze wykorzystanie karabinu powtarzalnego Lee-Enfield
Ponieważ nie było zamiaru wycofania Lee-Enfielda na emeryturę, przez lata nadal wprowadzano ulepszenia. Po II wojnie światowej powstała lżejsza, krótsza i bardziej przenośna wersja tej broni. Żołnierze, którzy nosili go podczas Malayan Emergency – znanego również jako antybrytyjska wojna narodowowyzwoleńcza – zdecydowali, że powinien on zostać nazwany „karabinkiem dżungli”, choć nazwa ta nigdy nie została oficjalnie przyjęta.
Karabinek ten również był w akcji podczas wojny koreańskiej. Tym razem trafił on głównie w ręce armii australijskiej, która zmodyfikowała broń na taką, która nadaje się dla snajperów. Podobnych modyfikacji dokonywano także podczas obu wojen światowych. Po zakończeniu konfliktu wojska australijskie używały tej broni podczas konfliktu w Malezji i był on używany do szkolenia kandydatów na snajperów aż do końca lat 70-tych.
Przyszłe zastosowanie i trwałość
Dzięki wielu czynnikom, Lee-Enfield miał znacznie dłuższe życie niż większość broni tego typu. W rzeczywistości jest to drugi najdłużej służący wojskowy karabin bolt-action w służbie, po Mosin-Nagant. Oprócz służby w Kanadzie, karabin był intensywnie używany w Indiach i okolicach.
Przede wszystkim, Lee-Enfield jest nadal używany przez pakistańskie i bangladeskie siły policyjne. Podczas gdy niektóre jednostki zdecydowały się wycofać karabin z użytku, inne uważają, że nadal jest dla niego wiele zastosowań. Jak widać znana i prosta broń wciąż ma swoich fanów.
Lee-Enfield i Kanadyjskie Siły Zbrojne
Podczas gdy Lee-Enfield miał niezwykle długą żywotność w Europie, został ostatecznie wycofany przez większość sił zbrojnych. Pozostawił po sobie jednak niezaprzeczalną i trwałą spuściznę w kanadyjskich siłach zbrojnych.
Był on szczególnie przystosowany do surowego i zimnego terenu Wielkiej Białej Północy i z tego powodu był długo noszony przez kanadyjskich Rangersów. Drewniany stelaż tej broni jest odporny na rozszczepianie i pękanie. Karabin posiada również znacznie mniej ruchomych części, które mogłyby zamarznąć w zimnej pogodzie, a jego moc oznacza, że może nie tylko powstrzymać wrogów, ale również wymykające się spod kontroli niedźwiedzie polarne.
Chociaż kochane przez kanadyjskie siły zbrojne Lee-Enfieldy oficjalnie zostały wycofane w 2018 roku i zastąpiły go specjalnie opracowanym Colt Canada C19.
